Geçtiğimiz yıl ortaya çıkmış olan ve etkisiyle tüm dünyayı sarmış olan, hala da etkisini göstermeye devam eden yeni tip korona virüsün tedavisi henüz gelişme aşamasında. Daha önce aynı aileden olan bazı türleri bilinmekle beraber, ne yazık ki bu tip virüs daha önce kimsede saptanmamıştır. Bu bilgiler doğrultusunda yeni tip corona virüse covid-19 adı verilmiştir. Dünya sağlık örgütüne gelen bilgiler doğrultusunda, bunun bir pandemi süreci olduğu belirtilmiştir.
Hepimizin daha önce geçirmiş olduğu grip ve soğuk algınlığının belirtileri koronada da bulunmakta. Fakat yeni tip korona virüsü gripten ayıran önemli özelliği daha ağır belirtiler göstermesidir. Covid-19 un en yaygın semptomları kuru öksürük, yüksek ateş ve yorgunluktur. Diğer belirtileri ishal, konjonktivit, baş ağrısı, tat alma, koku duyusunun kaybı, ciltte döküntü ya da el veya ayak parmaklarında renk değişimidir.
Ciddi semptomlar olarak ise solunum güçlüğü ve nefes darlığı, göğüs ağrısı veya göğüste baskı, konuşma veya hareket kaybı tespit edilmiştir. Genellikle virüs, kronik hastalığı bulunan insanlar ve yaşlı bireylerde daha ağır seyretmektedir.
Uzmanlar, covid-19 un aşısını araştırmaya devam ediyorlar. Aşı çalışmaları genellikle yıllar aldığı için, en iyi yöntem korona virüse yakalanmamak diyebiliriz. Koronavirüsü önlemek amacıyla ilk atılması gereken adım, sosyal mesafenin korunması ve maske takmaktır.
Covid-19 her ne kadar çevremizdeki insanlardan solunum yoluyla geçse de, ellerimizi değdiğimiz yüzeylerde de virüsün bulunabilme ihtimali çok fazla. Bu nedenle temizlik kurallarına özellikle önem verilmelidir. Eve gelindiğinde kıyafetler hemen çıkarılmalı ve gerekli yerler sabunla dezenfekte edilmelidir.
Sadece ev değil işyerinde de ellerin sık sık sabunla yıkanması gerekmektedir. Bu eylemin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı durumda alkol bazlı dezenfektanlar yerleştirilmelidir. Her kişi yanında kolonya, sabun ve alkol bazlı el antiseptiği bulundurmalıdır.
Ortak kullanım alanlarında özellikle daha fazla insan etkileşimi olacağı için, bu tip yerlerde ekstra hijyen sağlanmalıdır. Dezenfektan kullanımının zorunlu olduğu durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı tercih edilmelidir çünkü antibakteriyel dezenfektanlar virüsler için işe yaramıyor.
Covid-19 kapsamında ofis, büro gibi ortamlarda alınması gereken önemli önlemler bulunmaktadır. Kapalı işyerleri ve ofislerin pencereler açılarak veya çeşitli havalandırma yöntemleri kullanılarak sık sık havalandırılması gerekmektedir. Merkezi havalandırma sistemi varsa, işyerlerinin temiz hava sirkülasyonu sağlayacak biçimde düzenlenmesi gerekmektedir.
Ultraviyole dezenfeksiyon işlemleri önerilmemek ile beraber yüzey dezenfeksiyonunun farklı şekillerde yapılması gerekmektedir. Kapalı işyeri ortamlarında çalışan bireyler arasındaki mesafe en az bir metre olmalıdır ve çalışan bireylerin hepsi maske takmalıdır.
Yemekhane ve sosyal ortak kullanım alanları yine masalar arasında en az bir metre olacak şekilde düzenlenmeli ve sandalye mesafesi de buna göre ayarlanmalıdır. Bütün grupların yemek saatleri ayrı olarak düzenlenmeli ve gruplar kendine belirlenen saatte yemeğini yemeye çıkmalıdır. Aynı masada aynı anda yemek yiyen insanlar ne kadar aynı olursa, olası bir pozitif vaka sonucunda o kadar kolay izole sağlanabilir.
Bu yüzden, genellikle aynı kişilerin sabit bir saat kullanması tercih edilmelidir. Çay ve kahve içme molaları gibi saatlerde de benzer yöntemler kullanılmalıdır. Herhangi bir çalışanda belirtilerden en az bir tanesi görülürse, o çalışan iyileşene kadar çalıştırılmamalı ve ilgili kurumlara sevk edilmelidir.
Ofis ortamında çalışan insanlar, el hijyenine çok dikkat etmelidir. Ellerin sık sık yıkanması gereklidir. Özellikle temizlik kontrolünün olmadığı bilgisayar klavyeleri telefon gibi eşyalarınızı dezenfekte etmeniz beklenmektedir.
Çünkü bilgisayar klavyeleri telefon ve diğer eşyalara elimiz her daim değmekte ve üstünde biriken pislik ne kadar her gün kullansak da gözümüzden kaçmaktadır. El dezenfeksiyonu için alkollü ürünlerin kullanılması önerilir.
Covid-19 dan korunma kapsamında eldiven takmak önerilmez, bu yüzden bu yanılgıya düşünülmemelidir. İşyerlerini temizleme sırasında sık temas edilen yüzeylerin temizliğine önem verilmelidir. Bunlar kapı kolları, masa yüzeyleri, klavyeler olabilir. Bu tür sık kullanılan yerlere su ve deterjanla temizlik sağlanabilir.
Deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon hizmeti için, çamaşır suyu kullanılmalıdır. Temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 oranında sodyum hipoklorit içeren çamaşır suyu kullanılmalıdır. Ölçüsü ise, 1/100 sulandırılmış 5 litre yarım küçük çay bardağıdır. Araştırmalara göre, 5 litre suya yarım küçük çay bardağı ölçüsü, en etkili ölçüdür çünkü 5 litre suya yarım küçük çay bardağı ölçüsü sodyum hipoklorit çözünmesi açısından başarılıdır.
Tuvalet temizliği için ise 1/10 sulandırılmış çamaşır suyunun kullanılması önerilmektedir. Klor bileşiğinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer kullanılan cihazlar ise %70 lik alkolle silinerek temizlenmelidir. Ancak %70 lik alkolle silinerek dezenfeksiyon edilen cihazlar virüsten korunmuş olurlar.
Eldiven kullanması gereken kişiler kullanmalıdır, gereksiz eldiven kullanımından kaçınılmalıdır. Mesela temizlik personeli maske ve eldiven kullanmalıdır. Temizlik sonrası maske ve eldivenler kapalı imha edilen ayrı çöp kutularına atılmalıdır. İşyerlerinde pozitif bir vaka çıkması sonucunda acil halde bulaşıcı hastalıklar birimine haber verilmelidir.
Maske takma kurallarına uymayan kişiler için gerekli uyarılar yapılmalıdır. Çalışanlarda pozitif vaka çıkması durumunda etrafındaki bireyler temaslı kategorisinde değerlendirilmelidir. Covid-19 görülen kişinin tedavisi ve değerlendirmesi süreci sağlık kuruluşu tarafından yapılmaktadır. Diğer çalışan insanlar maske zorunluluğu ile çalışmasına devam etmelidir. Pozitif kişi ise Sağlık Müdürlüğü tarafından hastalık belirtileri takibi kapsamında on dört gün süreyle takip edilir.
